Koçluk ve mentorluk üzerine paylaşımlara, bu alanda üzerinde en çok konuşulan, tartışılan sorulardan birisiyle devam edelim.
✔︎ Koçluk ve mentorluk aynı şey mi? Koç ve mentor arasında ne fark var?
📍 Evet, ortak bir tanım birliğine sahip olmak, iki kavram arasındaki temel farklılıkları anlamak ve netleştirmekte fayda var. Öte yandan, bunu yaparken iki kavram arasına kalın çizgiler çekerek, ayrıştırmaya çalışmak, bana çok doğru gelmiyor.
📍 Koçluk ve mentorluğu bir sanat olarak görüyorsak, ki ben bu fikre inanıyorum, bu tarz katı tanımlar ve sınırların çok anlamlı olmadığını da kabul etmek gerekir.
📍 Öncelikle iki kavramın ortak kesişim kümesi oldukça geniş. Yani iç içe geçen, birbiriyle etkileşim içinde olan iki disiplinden bahsediyoruz.
📍 Her iki alanda da, temel koçluk becerileri, yetkinlikleri, araçları kullanılıyor. Yani, etkin bir koç ve mentor olmanın arkasındaki aşağıdaki temel beceri setleri ve araçlar ortak.
✔︎ Etkin dinleme,
✔︎ Güçlü ve derin soru sorma,
✔︎ Gizlilik ve güvene dayalı bir ilişki,
✔︎ En doğru çözümleri kişinin kendisinin bulacağına dair inanç,
✔︎ Pozitif ve geleceğe yönelik bakış açısı,
✔︎ Gelişim, değişim ve öğrenim odaklı yaklaşım.
📍 İki kavram arasındaki farkı net olarak ifade etmenin bir yolu olarak aşağıdaki kısa açıklamayı kullanıyorum genelde.
❝ Bir koç, herhangi bir meslek dalındaki herkese koçluk yapabilir. Mentor ise, ancak üzerinde bilgi, deneyim ve uzmanlığa sahip olduğu bir alanda mentorluk yapabilir. ❞
📍 Bu alanda önemli bir isim olan Prof. David Clutterbuck’in görüşleri ve yaklaşımlara bana çok doğru geliyor. Kendisi, aradaki farkın çok derin olmadığını, iki kavramın etkileşim halinde, birlikte kullanılabileceğini savunuyor.
❝ Prof. David Clutterbuck şöyle bir tanım yapıyor; Mentorluk = Koçluk (+)
Burada bahsettiği (+) ise, mentorun sürece getirdiği deneyim, bilgi ve uzmanlık paylaşımı. ❞
Belirttiğim gibi aralarında çok ciddi bir ayırım olmamasına karşılık, koçluk daha çok
✔︎ “olma” haline yönelik bir desteği içeren,
✔︎ derinlere inen içsel yolculuğun ağırlıkta olduğu,
✔︎ “indirekt” yaklaşımın daha yoğun kullanıldığı,
✔︎ nötr kalmayı, tavsiye ve yönlendirmeden uzak durmayı öneren,
✔︎ “kişi” olgusunun sürecin ana odağında olduğu
bir disiplin.
📍 Mentorluk ise,
✔︎ deneyim ve bilgi paylaşımına daha fazla imkan veren,
✔︎ “yapma” haline yönelik paylaşımların daha fazla konuşulduğu,
✔︎ “rol model” olma kapsamında, makul dozaj ve şekilde tavsiye ve yönlendirmeye alan tanıyan,
✔︎ “direkt” tarzın göreceli olarak daha fazla kullanıldığı,
bir yaklaşımdır diyebiliriz.
📍 Koçluk ve/veya mentorluk ilişkisinde bu iki yaklaşımın kullanım dozajı ve şekli, tamamıyla bireyin süreçten beklentisi, ihtiyaçları doğrultusunda belirlenmeli.
📍 Benim izlediğim yöntem, ilişkinin en başında karşılıklı olarak, net bir şekilde bu kavramları ve ihtiyacı konuşarak, sürece ilişkin prensipleri birlikte kararlaştırmak.
🌟 Ne de olsa, neye ihtiyacı olduğunu en iyi bilen yine kişinin kendisidir.
Copyright © 2024 · Okan Utkueri
www.okanutkueri.com sayfalarında yayınlanan tüm içerik hakları Okan Utkueri’ye aittir.