Koçluk dünyasında üzerinde en çok konuşulan, tartışılan sorulardan birisi bu.
Evet, ortak bir tanım birliğine sahip olmak, iki kavram arasındaki temel farklılıkları anlamak ve netleştirmekte fayda var.
Ama öte yandan, bunu yaparken iki kavram arasına kalın çizgiler çekerek, ayrıştırmaya çalışmak, bana çok doğru gelmiyor.
Koçluk ve mentorluğu bir sanat olarak görüyorsak, ki ben bu fikre inanıyorum, bu tarz katı tanımlar ve sınırların çok anlamlı olmadığını da kabul etmemiz gerekir.
Aslına bakarsanız, bu konuya bu kadar fazla zaman ve enerji harcanmasını çok fazla anlayamıyorum.
Yine de, eğer benim bu konuya bakış açım ne diye soruyorsanız, kısaca anlatayım.
Öncelikle iki kavram arasında farklılıklar olmakla birlikte, ortak kesişim kümesi oldukça geniş. Yani iç içe geçen, birbiriyle etkileşim içinde olan iki kavramdan bahsetiyoruz. İşin içine bir de sanat boyutu girince, bu kadar kavram karmaşası oluşması gayet doğal aslında.
Her iki alanda da, temel koçluk becerileri, yetkinlikleri, araçları kullanılıyor. Yani, etkin bir koç ve mentor olmanın arkasındaki temel beceri setleri ve araçlar ortak.
Bu ortak yetkinliklerin başlıcaları şunlar;
- etkin dinleme,
- güçlü ve derin soru sorma,
- gizlilik ve güvene dayalı bir ilişki,
- en doğru çözümleri danışanın kendisinin bulacağına dair inanç,
- pozitif ve geleceğe yönelik bakış açısı,
- gelişim, değişim ve öğrenim odaklı yaklaşım
Öte yandan, koçluk daha çok
- “olma” haline yönelik bir desteği içeren,
- derinlere inen içsel yolculuğun ağırlıkta olduğu,
- “indirekt” yaklaşımın daha yoğun kullanıldığı,
- nötr kalmayı, tavsiye ve yönlendirmeden uzak durmayı gerektiren,
- “kişi” olgusunun sürecin ana odağında olduğu
bir yöntem.
Mentorluk yaklaşımı ise,
- “yapma” haline yönelik paylaşımlara daha fazla eğilir,
- deneyim ve bilgi paylaşımına daha fazla imkan verir,
- “rol model” olma kapsamında, makul dozajda tavsiye ve yönlendirmeye alan tanır
- “direkt” tarzı daha fazla kullanır,
- “kişi” odağıyla birlikte, danışanın getirdiği konuları da ele alır.
Bir koç, herhangi bir meslek dalındaki herkese koçluk yapabilir.
Mentor ise, ancak üzerinde bilgi, deneyim ve uzmanlığa sahip olduğu bir alanda mentorluk yapabilir.
Bu alanda önemli bir guru olan Prof. David Clutterbuck’in görüşleri ve yaklaşımlara bana çok doğru geliyor. Kendisi, aradaki farkın çok derin olmadığını, iki kavramın etkileşim halinde, birlikte kullanılabileceğini savunuyor.
Prof. Clutterbuck, mentorluğu, koçluk(+) olarak tanımlıyor. Burada bahsettiği (+) ise, mentorun sürece getirdiği deneyim, bilgi ve uzmanlık paylaşımı.
Bu iki kavramın süreçte kullanım dozajı ve şekli, tamamıyla danışanın süreçten beklentisi, ihtiyaçları doğrultusunda belirlenmeli.
Benim izlediğim yöntem, ilişkinin en başında karşılıklı olarak, net bir şekilde bu kavramları ve ihtiyacı konuşarak, sürece ilişkin prensipleri birlikte belirlemek.
Ne de olsa, neye ihtiyacı olduğunu en iyi bilen yine danışanın kendisidir.
Copyright © 2018 · Okan Utkueri
www.okanutkueri.com sayfalarında yayınlanan tüm içerik hakları Okan Utkueri’ye aittir.
